Instytut Pamięci Narodowej oraz Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie zapraszają na spotkanie Los żydowskiego dziecka pod okupacją niemiecką. W dyskusji weźmie udział Martyna Grądzka oraz prof. Tomasz Gąsowski. Spotkanie poprowadzi Roman Graczyk.

Skoro, zgodnie z głoszoną w niemieckiej III Rzeszy doktryną czystości rasowej, każdy Żyd miał zostać zabity, nie czyniono w tym założeniu wyjątków nawet dla dzieci. W pewnym sensie ich los był nawet szybciej przesądzony o tyle, że jako osoby nieprzydatne
(lub mało przydatne) do pracy, były one elementami jeszcze bardziej „zbędnymi” dla III Rzeszy. Obrazuje to los dzieci z niemieckiego KL Płaszów – wywiezionych do Auschwitz wcześniej niż dorośli więźniowie.

Martyna Grądzka pokazuje w swojej książce dzieje sierocińca żydowskiego w Krakowie, założonego pod koniec XIX wieku i jego dramatyczny koniec. Najpierw przeniesienie instytucji w obręb getta, jej przekształcenie w wyniku zmniejszenia obszaru dzielnicy żydowskiej, w końcu - likwidację. Także dalsze losy dzieci żydowskich w ostatnich miesiącach istnienia getta i potem w ramach obozu w Płaszowie.

Władze GG skazały dzieci żydowskie na śmierć, jednak część z nich uratowała się poza gettem. Czy można było uratować ich więcej? Dzieci, które mimo wszystko przeżyły getto i obóz płaszowski, najczęściej zawdzięczają to statusowi swoich rodziców, sprawujących ważne funkcje w społeczności poddanej ścisłemu nadzorowi okupanta. Jak to mogło wpływać na ich psychikę już po traumie okupacji? Los żydowski za murem getta był tak tragiczny, że nie sposób było go zrozumieć tym, którzy przeżyli okupację po drugiej stronie muru. Jak to wpływało na poczucie wyobcowania ocalonych?

O tym chcemy rozmawiać 20 marca w Bibliotece przy Rajskiej.

Martyna Grądzka, Przerwane dzieciństwo. Losy dzieci Żydowskiego Domu Sierot przy ul. Dietla 64 w Krakowie podczas okupacji niemieckiej, Instytut Pamięci Narodowej, Kraków 2012