Pierwsza z serii wystaw w MOCAK-u prezentujących dorobek artystyczny Mikołaja Smoczyńskiego, oparta w całości na dziełach sztuki i zbiorach archiwalnych, które Muzeum w 2011 roku otrzymało w darze od spadkobierców artysty.

Ogniwem łączącym eksponaty, które zostaną zaprezentowane na wystawie, są projekty site-specific Smoczyńskiego: unikalne konstrukcje przygotowywane z myślą o konkretnych przestrzeniach. Pokażemy przedmioty z archiwum artysty, będące w przeszłości budulcem tych realizacji. Zestawimy je z czarno-białymi zdjęciami autorstwa Smoczyńskiego, znacznie wykraczającymi poza ramy jedynie dokumentacji fotograficznej i stanowiącymi niewątpliwie autonomiczne dzieła sztuki.

W Kolekcji MOCAK-u znajduje się ponad tysiąc prac autorstwa Mikołaja Smoczyńskiego, w tym 45 obrazów oraz szkiców do obrazów, 36 autorskich plakatów do wystaw, 992 odbitki fotograficzne zebrane w 47 cyklach. Na archiwum artysty składa się 4080 negatywów, 2064 diapozytywy, a także notatki, części zdemontowanych instalacji, dzieła nieukończone lub „w procesie”, projekty plakatów, odbitki próbne, ukazujące proces powstawania dzieła, oraz dokumentacje fotograficzne wystaw.

Smoczyński pozostawił także teksty teoretyczne, w których szczegółowo analizuje swoje realizacje, opisując ich stronę wizualną, odsłaniając swój proces myślenia, podpowiadając drogi interpretacji. W roku 2013 MOCAK wydał publikację Czas przeszły, składającą się z zakomponowanego przez artystę wyboru tekstów Komentarze do prac zrealizowanych w latach 1980–1999 (autoreferat) i albumu fotograficznego Zbiór.


Mikołaj Smoczyński (1955–2009) – związany z Lublinem, gdzie mieszkał i pracował od czasu studiów (1975–1979) na UMCS. Twórca instalacji site-specific oraz monochromatycznych fotografii, które nierzadko stanowią kreacyjny zapis jego działań w przestrzeniach galeryjnych. W twórczości artysty z trudem oddziela się działalność rzeźbiarską od fotografii eksperymentalnej.

Swoje prace prezentował na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych, między innymi w San Diego (San Diego State University Art Gallery), Lyonie (E.L.A.C.), Nowym Jorku (Art in General Gallery, International Studio Program), Berlinie (IFA Galerie). Laureat wielu nagród, między innymi European Photography Award (1992) w Berlinie, i stypendysta, między innymi Quint Kirchman Projects (San Diego, 1991), Fondation d’Art de la Napoule, Memorial Henry Clews (La Napoule, 1993) oraz International Program Studio (Nowy Jork, 2001). Obecnie dzieła Mikołaja Smoczyńskiego znajdują się w zbiorach najważniejszych instytucji kultury w Polsce oraz w wielu kolekcjach zagranicznych.